Geschiedenis

De heilige Petrus Canisius (1521-1597), van geboorte Nijmegenaar, is bij zijn heiligverklaring in 1925 gekozen als patroonheilige van onze kerk en volgde als zodanig de stichter op van zijn orde, de heilige Ignatius van Loyola. Petrus Canisius is ondermeer bekend vanwege zijn catechismus. Hij was aangesloten bij de orde van de Jezuïeten. Van oudsher wordt deze parochie bediend en geinspireerd door priesters van deze religieuze gemeenschap. Al in 1301 wordt een kerk met klooster gevestigd in de Molenstraat. Als in 1591 de macht in protestantse handen komt, wordt het klooster verkocht en omgedoopt in 'Oud Burgeren Gasthuis'.

Tot 1808 hebben klooster en kerk verschillende eigenaren. In dat jaar wordt, op initiatief van Napoleon, een aantal kerkgebouwen teruggegeven aan de katholieken omdat in Nijmegen ondertussen 62% van de bewoners katholiek is. In 1821 wordt de 'Regulierenkerk' in de Molenstraat officieel weer in gebruik genomen.Van 1821 tot 1925 heet de kerk Ignatiuskerk, vernoemd naar de stichter van de jezuïeten. Wanneer in 1874 de stadsmuren worden afgebroken, groeit Nijmegen in hoog tempo; er komen steeds meer parochianen bij. Het oude kerkgebouw wordt daarom in 1897 vervangen door een grote, neogotische kerk, ontworpen door Nicolaas Molenaar.

Tijdens het bombardement van 22 februari 1944 wordt het kerkgebouw grotendeels verwoest. Onder het pastoraat van pater C. Kolfschoten S.J. (1942-1947) wordt de kerk provisorisch hersteld van maart 1944 tot Pasen 1946. De kerk werd aanzienlijk verkleind tot 40x40m en verlaagd (ca. 5 m). De reden was dat de overheid had bepaald dat de kerk alleen hersteld mocht worden met toepassing van materiaal uit de gebombardeerde kerk. De architect bij deze provisorische maar ingrijpende restauratie was de heer J. Coumans uit Nijmegen. In de jaren '58 tot '60 onder pastoors A. Mulders S.J. (1953-1960) en W. Drion S.J. (1960-1981) wordt het achterste deel van de kerk gebouwd. Verantwoordelijke architecten waren Siebers en Van Dael uit Breda en eerdergenoemde Coumans uit Nijmegen. Het voorste gedeelte, waar het priesterkoor zich bevindt, werd daarmee zo harmonisch mogelijk verenigd. Duidelijk zijn de neogotische en jaren '60-structuren te herkennen.

Het bombardement

Een rondgang door de kerk

Er zijn drie hoofdingangen met daarboven aan de buitenzijde enkele bijbelse voorstellingen: roeping van een groep vissers; Jezus als de goede herder; de ark van Noach. Boven in het portaal hangt een groot bronzen Christusmonogram met een doorsnede van 2.5 meter. In de portaalvloer zijn enkele mozaïeken aangebracht. De Mariakapel heeft aan de buitenkant reliëfs in natuursteen. Afgebeeld zijn het kind Jezus met de draak; symbool voor goed en kwaad. Beide zijn verbonden door de beeltenis van Maria. Daarnaast zijn verschillende aanroepingen uit de litanie van Maria uitgebeeld. In 1592 is 'Onze Lieve Vrouwe van Nijmegen', een klein houten beeld, afkomstig uit de Sint Stevenskerk, gered uit de beeldenstorm. In 1836 werd het beeldje ter verering in de kerk opgesteld en in 1944 opnieuw gered uit de puinhopen van het bombardement. Het werd in 1932 gekroond tijdens het in Nijmegen gehouden Nationaal Mariacongres. We zien in de kerk de heilige Antonius van Padua, de heilige Petrus Canisius als kerkleraar (gebrandschilderd raam), de heilige Ignatius van Loyola, het Heilig Hart van Jezus en een Piëta (Maria troost haar gestorven zoon). In de zijmuren bovenin verbeelden vier ramen de vier evangelisten. Matteus (mensengestalte), Marcus (leeuw), Lucas (os) en Johannes (adelaar) zijn weergegeven in beton en dik glas. Het beeld van moeder Anna, die haar dochter Maria onderricht in de Tora, een beeld uit de vooroorlogse Dominicuskerk in de Broerstraat, is nu geplaatst in de gedachteniskapel voor ons oorlogsverleden. Afgebeeld zijn Titus Brandsma O.Carm. en Robert Regout S.J., twee priesters die in opstand kwamen tegen de Duitse bezetting; beiden hebben hun verzet met hun leven moeten bekopen. Een gedenkboek en gedenkplaat herinneren ons aan de slachtoffers van het Nijmeegse bombardement op 22 februari 1944. Een overlevende schonk het beeld van de heilige Gerardus Majella. De Kruisweg in de kerk is gemaakt door de Nijmeegse kunstenaar Wim van Woerkom (1960); hij wilde met de scherpe lijnen herinneren aan het oorlogsleed. In de entreehal is een raam aangebracht van Petrus Canisius als kerkleraar met catechismus (geloofsleer) en als pelgrim door Europa. Het wordt gebruikt als logo voor de Petrus Canisiuskerk.

Rondleiding

In de kerk en bij de receptie liggen exemplaren van de rondleiding door de kerk, met plattegrond waarop de belangrijkste bezienswaardigheden staan. Daarnaast kunt u een uitgebreide rondleiding aanvragen, die gegeven wordt door een van onze vrijwilligers.